buy non how to online cipro 750mg prescription i online counter get 10mg aricept the can over over order anafranil i 10mg online the can counter cheapest advair prescription purchase diskus 250mcg how no to duetact online 17mg i no can get prescription rizact get 5mg cheap prescription can online triamterene without i 75mg buy to how no 4mg cheapest detrol prescription buy can i non 960mg bactrim order prescription how online albendazole to 400mg how cheapest over counter the purchase can over cheap get 250mg the antabuse counter i diabecon can i get how online 60caps actos online 45mg get cheapest i 10mg plendil purchase prescription no can cream how online 10gr to buy cheap acivir प्राणदायी वर–पीपल - Khabarpur | Most Updated Nepali Online Portal
Friday, March 29 2024
ट्रेन्डिङ दशैँलक्षित विशेष बजार अनुगमन दशैँलक्षित विशेष बजार अनुगमन महारानी एलिजाबेथलाई नेपालले सधैं सम्झिइरहनेछ : प्रधानमन्त्री देउवा न्यायालय सुधारको अभियानमा छौं : कावा प्रधानन्यायाधीश कार्की मेयर शाहको जवाफ - 'मेरो अभिव्यक्तिले अदालतको अवहेलना गरेको छैन' सिट बाँडफाँटसम्बन्धी प्रतिवेदन तयार हसिना-मुर्मुबीच भेटवार्ता हसिना-मुर्मुबीच भेटवार्ता तीन जना चिनियाँ अन्तरिक्ष यात्री छ महिनापछि पृथ्वीमा अवतरण गठबन्धनको चुनावी तालमेल आइतबार टुङ्गिन्छु : प्रचण्ड सङ्घीय संसद् भवन निर्माण सुस्त, ४२ प्रतिशत मात्र काम सम्पन्न सङ्घीय संसद् भवन निर्माण सुस्त, ४२ प्रतिशत मात्र काम सम्पन्न रूससहित ४२ देशका आरोहीले सगरमाथा आरोहण गर्ने बाह्य क्षेत्र व्यवस्थापनमा सुधार बाह्य क्षेत्र व्यवस्थापनमा सुधार वाणिज्य बैङ्क :कर्जा घट्दा निक्षेप वृद्धि प्रमुख दलका नेताहरूबीचको आरोप-प्रत्यारोपले राजनीति तात्दै भूपेन्द्र बने नेपाल आइडल–४ दरबार हत्याकाण्ड २० वर्षसम्म गुपचुप उच्चस्तरीय भ्रमणको पहल सुरु जहाँ आगो लाग्छ, त्यहाँ सिम्रिक पुग्छ सानदार ढंगले चुनाव जितेर कांग्रेसले ५ वर्ष सरकार चलाउँछ : महामन्त्री थापा राष्ट्रियसभाका नवनिर्वाचित १९ सांसदद्वारा शपथग्रहण हिउँदे वर्षाले बाली सप्रिएपछि किसान खुसी युक्रेनसँग वार्ताका लागि रुस तयार, यस्ता छन् सर्त पूर्वराजा शाह भन्छन्, 'राष्ट्रियता जोगाउन प्रणाली फेर्ने बेला आयो' सर्वोच्चको फुलकोर्ट बैठक : इजलास बिहान ११ बजेबाट बस्ने निर्णय २४ घण्टामा नेपालमा थप ४३७ जनामा कोरोना संक्रमण पुष्टि‚ २ को मृत्यु एकाएक कसरी आयो महाभियोग प्रस्ताव? छ महिनामा कूल व्यापार घाटा आठ खर्ब ८० अर्ब विद्युतीय मतदानबारे अध्ययन गर्न निर्वाचन आयोगले बनायो कार्यदल राष्ट्रिय प्रजातन्त्र दिवस : प्रचारप्रसारको सम्पूर्ण तयारी गरिँदैँ पेरुको नाज्का मरुभूमिमा विमान दुर्घटना हुँदा सात जनाको मृत्यु रोकिएन पुरातात्विक वस्तुको चोरी, चोरीको अनुपातमा फिर्ता न्यून बागमती किनार अतिक्रमणको चपेटामा बागमती किनार अतिक्रमणको चपेटामा सड्दै केशरमहलका बौद्धिक सम्पत्ति अध्यादेश ल्याइन्छ, विधेयक ल्याइन्न युक्रेन रुस विवाद : अमेरिकाले युरोपमा २ हजार सैनिक राख्ने स्थगित परीक्षा फागुनमा पशुपति क्षेत्रमा सङ्ग्रहालय बनाउने तयारी एमसीसीले धरमराएको गठबन्धन रंगशालामा विमलले ल्याएको खुशी जेठ महिनाभित्र स्थानीय तहको निर्वाचन गर्ने सहमति बस, माइक्रो र टेम्पोमा जोरबिजोर प्रणाली हट्यो शनिबार गठबन्धनको बैठक : निर्वाचनको विषयमा छलफल हुने शीतकालीन ओलम्पिकको सामग्री सामाजिक सञ्जालमा पोष्ट नगर्न चीनको चेतावनी भ्रष्टाचार सूचकाङ्कमा नेपाल ११७ औं स्थानमा, यो वर्ष पनि सुधार भएन भ्रष्टाचार सूचकाङ्कमा नेपाल ११७ औं स्थानमा, यो वर्ष पनि सुधार भएन कोरोनाका कारण पर्यटक घट्दै उपत्यकामा आजदेखि यातायातमा जोरबिजोर प्रणाली लागू प्रेम र हृदयको साइनो प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम : श्रमिकको ज्याला बढ्यो, बीमा अनिवार्य प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम : श्रमिकको ज्याला बढ्यो, बीमा अनिवार्य कोरोना नियन्त्रणका लागि सरकारलाई एमालेको २२ बुँदे सुझाव (सूचीसहित) आइतबारदेखि कोरोनाविरुद्ध बुस्टर मात्राको खोप दिइने आइतबारदेखि कोरोनाविरुद्ध बुस्टर मात्राको खोप दिइने अनुसन्धान गर्न कानुनी अड्चन देशभर १४ हजार सक्रिय सङ्क्रमित, उपत्यकामा आधाभन्दा बढी कृषि उद्यममा युवा आकर्षण स्थानीय तहको निर्वाचन समयमै गर्न राजनीतिक दलको आग्रह स्थानीय तहको निर्वाचन समयमै गर्न राजनीतिक दलको आग्रह सुँगुरको मुटु मानिसमा सफल प्रत्यारोपणले धेरैमा बाँच्ने आशा पलायो विमानस्थलमा भिडभाड नगर्न आग्रह, जरुरी बाहेक पास नदिइने नेकपा एमाले ४३ जिल्लामा नेतृत्व चयन, कुन जिल्लामा कसको नेतृत्व (सूचीसहित) किसानलाई राहतका लागि बजेट माग नारायणहिटी सङ्ग्रहालयमा बनेका संरचना भत्काउन सुरु नारायणहिटी सङ्ग्रहालयमा बनेका संरचना भत्काउन सुरु किन आवश्यक छ बुस्टर डाेज ? किन आवश्यक छ बुस्टर डाेज ? कोरोना फैलिन नदिन प्रधानमन्त्री देउवाले दिए यस्तो निर्देशन राष्ट्रिय सभा सदस्यको उम्मेदवारी दर्ता आज डरलाग्दा सडक दुर्घटनामा जिम्मेवार को ? डरलाग्दा सडक दुर्घटनामा जिम्मेवार को ? राजनीतिक दलहरुमा सहमति नजुट्दा राजदूत नियुक्तिमा ढिलाई आजको प्रतिनिधिसभा बैठक स्थगित, अर्को बैठक बिहीबार स्थानीय सरकारसँग समन्वय नहुँदा लक्ष्यअनुसार खोप लगाउन सकिएन कांग्रेस केन्द्रीय सदस्यमा १० जना मनोनीत माओवादी केन्द्रको विधान परिमार्जनसहित पारित रुसमाथि प्रतिबन्ध लगाउने बाइडेनको चेतावनी माओवादी महाधिवेशनः बन्दसत्र सुरु, अध्यक्षले जवाफ दिने राष्ट्रियता र लोकतन्त्रको संरक्षणका लागि सहमति र सहकार्य अपरिहार्य : प्रधानमन्त्री सहिद स्मारक ए डिभिजन लिग, सातौँ चरणका खेल आजबाट हिमपातले घर फर्किन सकेनन् गोठाला प्रतिकूल मौसमका कारण आन्तरिक उडान प्रभावित नयाँ बसपार्कमा महिलामाथि सामूहिक बलात्कार, आठजना पक्राउ उपत्यकासहित मुलुकभर चिसो बढ्यो, हल्का वर्षा र हिमपातको संभावना एकीकृत समाजवादी र नेकपा (जनवादी) पार्टी बीच एकता जडीबुटी कम्पनी ४० वर्षपछि नाफामा, कर्मचारीलाई बोनस बाँड्यो प्रतिकूल मौसमले उडान प्रभावित ज्ञान र सीप पुस्तान्तरण गर्नु आवश्यक आठौँ महाधिवेशन आजदेखि प्रमको भारत भ्रमण तयारी ९८ वर्से पुरानो चन्द्रनहर अतिथिगृह संरक्षणको पर्खाईमा क्रिसमसको शुभकामना ओलीको चेतावनी- 'संसद्‍ अवरोध चुनावसम्मै हुन्छ' सस्तोमा मिर्गौला पत्थरीको शल्यक्रिया गरिने काठमाडौंको तापक्रम यस वर्षकै कम मापन, अझै घट्न सक्ने सम्भावना पाकिस्तानको कराँचीमा बम विष्फोट : १० जनाको मृत्यु, १२ घाइते पाकिस्तानको कराँचीमा बम विष्फोट : १० जनाको मृत्यु, १२ घाइते प्रधानमन्त्री देउवाले बोलाउनुभयो सर्वदलीय बैठक लिगको चौंथो चरण सकिँदा मच्छिन्द्र र मनाङ बलियो कोभिडविरुद्धको खोप विकास गरेका ४ वैज्ञानिक ‘टाइम हिरो अफ दि इयर’ प्रतिनिधि सभाको अर्को बैठक पुस ६ गते बस्ने राष्ट्रिय क्रिकेट टोलीको मुख्य प्रशिक्षकमा पुबुदु दासानायके ‘सार्क बडापत्र क्षेत्रीय सहयोग र साझेदारीको खाका’ एकै पटक स्थानीय तहका १६ सय १३ कर्मचारीको सरुवा करिब १५ सय प्रतिनिधिले खानपिन र बस्ने व्यवस्था आफैँले गर्नुपर्ने कांग्रेसले महामारीका बेला महाधिवेशनमा शक्ति प्रदर्शन गर्दैन : प्रम देउवा एसिया कप क्रिकेटका लागि खेलाडी छनोट एमसीसीबारे सत्तारुढ दलका सांसदबीच मतान्तर, प्रतिपक्षले सोध्यो- सरकारको धारणा के हो ? एसियन सेन्ट्रल जोन भलिबल : १५ खेलाडी छनोट ‘उच्च शिक्षामा सबैको पहुँच सुनिश्चित गरौँ’ चितवनको विकासले सबैलाई आकर्षित गरेको छ : प्रचण्ड बालाचतुर्दशी पर्व : पशुपतिमा रातभर जाग्राम रोनाल्डोको ८००औं गोलमा म्यानचेस्टर युनाइटेड विजयी रोनाल्डोको ८००औं गोलमा म्यानचेस्टर युनाइटेड विजयी नेपाली काँग्रेस १४औँ महाधिवेशन प्रविधिमैत्री बनाइँदै ओमिक्रोन भाइरसका लागि अहिले लकडाउन आवश्यक छैन : अमेरिकी राष्ट्रपति लिम्पियाधुरा, लिपुलेक र कालापानी संवाद गरेर फिर्ता ल्याउनुपर्छ : ओली अनलाइनबाट लेखा परीक्षण एमाले महाधिवेशनमा पन्ध्र सय सुरक्षाकर्मी परिचालन एमालेमय बन्यो नारायणी किनार, मञ्चमा सबैको ध्यान एसियन पारामा चार खेलाडी ३०५ जना नयाँ सङ्क्रमित थपिए, चारको मृत्यु गोलाप्रथाबाट पेसी तोक्न बिहीबार फुलकोर्ट बस्दै ‘परराष्ट्र नीतिमा सबै दलको साझा दृष्टिकोण’ एमाले अध्यक्षमा रावलको उम्मेदवारी घोषणा वडा अधिवेशन आज थ्री स्टारको सुखद् सुरुवात, च्यासल ३ शून्यले पराजित ४० करोडको ‘ए’ डिभिजन लिग यस्ता छन् मन्त्रिपरिषद् बैठकका निर्णयहरु रुस र चीनबीचको सम्बन्ध इतिहासकै उच्च तहमा पुगेको छ : पुटिन सर्वोच्चमा आज छवटा मुद्दामा फैसला, दुईमा आदेश जारी सर्वोच्चमा आज छवटा मुद्दामा फैसला, दुईमा आदेश जारी प्रधानन्यायाधीशद्वारा बार पदाधिकारीलाई वार्तामा आउन आह्वान पार्टी भित्र रुपान्तरण आवश्यकता - नेता पौडेल आईसीसी टी–२० विश्वकप क्रिकेटमा नयाँ च्याम्पियन बन्यो अस्ट्रेलिया जनता नै देशका मालिक, जनताभन्दा ठूलो शक्ति अरू छैनः प्रम राष्ट्रिय जनगणना बिहीबारदेखि, हरेक घर परिवारलाई ८० प्रश्न सोधिने विश्वकप टि २० क्रिकेट प्रतियोगितामा न्युजिल्यान्डलाई इङ्गल्यान्डसँग बदला लिने अवसर बालबालिकाका लागि एक करोड खोप खरिद गरिने नयाँ पुस्तालाई सँस्कृति हस्तान्तरण गरिँदै राष्ट्रपतिद्वारा तीन प्रदेश प्रमुख परिवर्तन तिहार पर्वले राष्ट्रिय एकतालाई सुदृढ बनाउने विश्वास कुकुर तिहारमा प्रहरीले गरे कुकुर पूजा तस्बिरमा राष्ट्रपति भण्डारी मुस्ताङ भ्रमण ‘किसानको समृद्धिबिना देश समृद्ध हुँदैन’ ‘किसानको समृद्धिबिना देश समृद्ध हुँदैन’ एक खोपले बच्छ ज्येष्ठ नागरिकको जीवन तस्बीरमा ढकमम्क पुष्प प्रदर्शनी मुद्दा हेर्न परमादेश जारीको माग गर्दै सर्वोच्च अदालतमा रिट दर्ता बागमती प्रदेशको मुख्यमन्त्रीमा राजेन्द्र पाण्डे नियुक्त काँग्रेस केन्द्रीय महाधिवेशन मंसिर २४ देखि २६ गतेसम्म गर्ने निर्णय मङ्सिरदेखि बिजुलीको नयाँ दर सर्वोच्चमा बहस रोक्दै कानुन व्यवसायी कोप–२६ मा नेपालले हिउँ पग्लिएको मुद्दा उठाउँदै 'पाँच दलीय गठबन्धन प्रतिक्रियावादी, प्रतिगामी हो' : ओली क्षतिको अध्ययन गरेर थप राहत उपलब्ध गराउँछु : प्रधानमन्त्री ओलीलाई रावलको जवाफ- ‘१० बुँदे बिगुल हो, ठन्डा दिमागले सुन्नुस्’ १० देखि १५ अर्ब क्षतिको अनुमान, किसानको प्रश्न, धानको पनि बीमा हुन्छ ? ट्रेजरी बिल बिक्री गर्दै राष्ट्र बैंक दोषी खुलेआम हिडिँरहेको छ, हामीलाई पक्राउ गरेर के पाउँछ सरकार? इपिएलको फाइनल आज : चितवन र पोखरालाई इतिहास रच्ने अवसर ताइवान र चीनबीच एकीकरण अवश्य पूरा हुन्छ : राष्ट्रपति सी दशैँमा हासियारपूर्वक खानपान गर्न आवश्यक : पाषणविद् २० अर्बको रिपो जारी गर्दै राष्ट्र बैंक रशायनशास्त्रतर्फको नोबेल बेन्जामिन र डेभिडलाई अष्ट्रेलियाले २०२२ सम्म बाह्य पर्यटक नभित्र्याउने साफ च्याम्पियनसिप फुटबल : नेपालद्वारा श्रीलङ्का पराजित साफ च्याम्पियनसिप फुटबल : नेपालद्वारा श्रीलङ्का पराजित प्रधानमन्त्री देउवाद्वारा जापानी प्रधानमन्त्रीलाई बधाई हाम्रो सरकार ढाल्न ज-जसले भूमिका खेले ती सबै विरोधी हुन् : ओली चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जमा पर्यटकीय गतिविधि खुला चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जमा पर्यटकीय गतिविधि खुला हृदयाघातका लक्षण र रोकथाम साता दिनमै उत्तर कोरियाले गर्‍यो दोस्रो क्षेप्यास्त्र परीक्षण संसद् कहिलेसम्म बन्धक ? सकियो ३२ लाख घरको गणना ४२औँ विश्व पर्यटन दिवस मनाइँदै जर्मनीमा मर्केलको पार्टी पराजित, गठबन्धन सरकारको तयारी सुदूरपश्चिम प्रदेश ईन्चार्ज विवाद समाधान समितिको संयोजकमा भीम रावल एमाले बैठक : अध्यक्ष ओलीले आज राजनीतिक प्रतिवेदनबारे उठेका प्रश्नको जवाफ दिने ढुवानी अनुदानले सहज बडादशैंको साइत सार्वजनिक, टीकाको साइत १०ः०२ बजे शुभ एमालेभित्र तीव्र असन्तुष्टि: १० बुँदे कार्यान्वयनमा १० भाइको आशंका सुन चाँदीको मूल्य घट्यो दशैँ र तिहारमा पर्याप्त फूल दिन सकिन्न - व्यवसायी दशैँ र तिहारमा पर्याप्त फूल दिन सकिन्न - व्यवसायी गठबन्धन सरकारको निर्णयसँगै २३ राजदूत पद रिक्त आधुनिक प्रविधिको प्रयोगबाट जनगणना आजदेखि भेरोसेल खोपको पहिलो मात्रा खाने तेलको मूल्य झन्डै दोब्बरले वृद्धि राष्ट्रिय आकाङ्क्षा पूरा गर्नेतर्फ अग्रसर होऔँ : अध्यक्ष ओली राष्ट्रपतिद्वारा ५२३ जनाको कैद कट्टा साझा चुनौतीमा अमेरिका र नेपालबीच सहकार्य छ : अमेरिकी विदेशमन्त्री ४४ लाख डोज भेरोसेल खोप आज आउँदै बढ्यो विद्युतीय भुक्तानीको सीमा लोभ लाग्ने गरी पाक्नै लाग्यो स्याउ, किसान खुशी ‘स्वदेशी उद्योगलाई प्रोत्साहन कायमै’ खुल्न थाले राजधानीका सङ्ग्रहालय विनियोजन विधेयकमाथि विचार गरियोस् भन्ने प्रस्ताव पारित, अर्को बैठक असोज ४ गते कृषि बीमा शुल्कको अनुदान बढाइयो क्यान्सर, मिर्गौला रोगी र मेरुदण्डका बिरामीलाई मासिक पाँच हजार संविधान दिवस भव्य रूपमा मनाइने सांसदमा विरोधकैबीच तीनवटा अध्यादेश स्वीकृत नियुफमा 'बुलबुल'देखि 'आमा खान्डो'सम्म ३७ खेलसम्म अपराजित रही इटालीले विश्व कीर्तिमान बनायो दरदेखि दारुसम्म राष्ट्रिय जनगणना कात्तिक २५ देखि मङ्सिर ९ सम्म हुने प्रतिनिधिसभा बैठक स्थगित, अर्को बैठक आगामी शुक्रबार १ बजे बस्ने काठमाडाैंमा असाेज १ गतेबाट विद्यालय सञ्चालन गर्न पाइने गोकर्णेश्वर महादेव मन्दिर क्षेत्रमा भक्तजनको भीड शेयर बजारमा देखिएको समस्या समाधान गर्न अर्थमन्त्रीको आग्रह देश, राष्ट्रियता, स्वाधिनता र जनताको हितमा सबैले बोल्न पाउनुपर्छ : अध्यक्ष ओली मन्त्रिपरिषद्ले छिट्टै पूर्णता पाउँछ, सहमतिमै बजेट संशोधन : प्रवक्ता कार्की पहाडदेखि तराईसम्मै विपतकाे कहर निमित्तका भरमा सञ्चालन हुँदै स्थानीय तह टेनिसबाट टाढिँदै ओसाका जापानका प्रधानमन्त्री योशिहिदे सुगाले राजीनामा गर्नुहुने विश्वकप छनोटमा २८ वर्षपछि स्पेनको हार महाधिवेशन सफल बनाउन नेता पौडेलको पार्टीपंक्तिमा आग्रह महाधिवेशन सफल बनाउन नेता पौडेलको पार्टीपंक्तिमा आग्रह महाधिवेशन सफल बनाउन नेता पौडेलको पार्टीपंक्तिमा आग्रह रोनाल्डोले तोडे अली देईको कीर्तिमान म्याग्दीका खोमराज ‘वर्ड ब्लाइन्ड आइडल’ आर्थिक वृद्धि ४.०१ प्रतिशत ‘युभेन्ट्सको अपेक्षा पुरा भए रोनाल्डोले क्लब छोड्न पाउँछ’ मूल्यवृद्धि र कालोबजारी गर्नेलाई कारवाही गर्न निर्देशन हामी सरकारमा सहभागी: माधव नेपाल तीन दिनसम्म भारी वर्षाकाे सम्भावना काँग्रेस महाधिवेशन तयारी प्रारम्भ काँग्रेस महाधिवेशन तयारी प्रारम्भ केन्द्रीय कारागारका सबै कैदीबन्दीलाई खोप राहदानी सङ्ग्रहालय स्थापना राहदानी सङ्ग्रहालय स्थापना दिगो विकास लक्ष्यमा न्यून प्रगति भीडभाड नगरी चाडपर्व मनाउन आग्रह भीडभाड नगरी चाडपर्व मनाउन आग्रह खोप लगाउने सङ्ख्या झन्डै दोब्बर वृद्धि सहमतिको दस्तावेज तयार, भाषा मिलाइँदै, भोलि अन्तिम रुप दिइने कोपा अमेरिका : खल्लो सुरुआत, हेर्नलायक फाइनल संक्रमण दर अझै उच्च छ, तेश्राे लहर भयावह हुनसक्छ : जनस्वास्थ्यविद् कोरोनाले बढायो आर्युेवेद औषधिको महत्व

प्राणदायी वर–पीपल

प्राणदायी वर–पीपल

दुई महिनाअघि एक भव्य पीपलको रुख बीभत्स ढङ्गले काटिँदै गरेको दृश्य सामाजिक सञ्जालमा देखेँ । यो दृश्य यति हृदयविदारक र कारुणिक लाग्यो, जसको फलस्वरूप यो आलेख नै जन्मियो । मानवको कुरूप अनुहार उदाङ्गो देखिने यो दृश्य एक प्रतिनिधि घटना मात्र हो । 
विकासको नाममा दुई दशकदेखि हामी जे गरिरहेका छौँ, यसले भीषण बर्बादी र भोलिको कारुणिक अवस्थाको सङ्केत गरेको छ । हाम्रा प्राकृतिक सम्पदा, वैभव, संस्कृति, विज्ञान, वातावरण, धर्म र प्रकृतिको बेजोड सङ्गमलाई निर्ममतापूर्वक मासिरहेका छौँ, जसले भोलिको प्राकृतिक र मानवीय विपत्तिको छनक दिएको छ । हाम्रो मूर्खताले भावी सन्ततिको प्राकृतिक सुखलाई बज्र हानिरहेको छ । हुर्कन मुस्किल पर्ने र ठूलो बन्न सयौँ वर्ष लाग्ने बहुउपयोगी, औषधिजन्य गुण भएको, धार्मिक आस्था र विश्वास अनि प्राकृतिक महìवसँग जोडिएको वर, पीपल, समीलगायत वनस्पति नासेर हामी के गर्दै छौँ ? कस्तो विकासको खाका भित्र्याउँदै छौँ ?

हाम्रो अस्तित्व, भविष्य र पर्यावरणसँग जोडिएको वृक्ष संसारभर खोजी खोजी रोप्ने, हुर्काउने र संरक्षण गरिन्छ । भारतको कोलकातामा जगदीशचन्द्र वोस बोटानिकल गार्डेनमा ‘द ग्रेट वानयान ट्री’को संरक्षणमा १३ जना कर्मचारी खटिएका छन् । जुन विश्वको सबैभन्दा ठूलो वरको रुखले परिचित छ र गिनिज बुकमा नाम भएको बताइन्छ । यो रुख १४ हजार वर्गमिटरमा फैलिएको २४ मिटर अग्लो र तीन हजारभन्दा धेरै लहराले जमिनमा पुगेर त्यहाँबाट नयाँ हाँगा पलाएर फेरि रुखको रूपमा फैलिएको छ, जसलाई हिँड्ने रुखको उपमा पनि दिइन्छ । यो रुखको ऐतिहासिक महìव जीवित राख्न सन् १९८७ मा हुलाक टिकटसमेत प्रकाशन भएको छ ।

यसरी रुखको संरक्षण र महìवलाई ध्यान दिने छिमेकी राष्ट्र नजिक भए पनि हामी चाहिँ वर, पीपल र समीलाई अमानवीय ढङ्गले क्षति पु¥याइरहेका छौँ । वर, पीपल र समी लामो आयु हुने र विशालकाय रुख हुन्, जुन विश्वको सबै भागमा एक हजार ६०० मिटरको हावापानीसम्ममा पाइन्छ । नेपालका थुप्रै जिल्लामा २५० वर्षसम्मको वर, पीपलका रुख भएको मानिन्छ तर आज सडक विस्तार र निर्माणको नाममा जसरी यस्ता रुखको तीव्र विनाश भएको छ, त्यो देखेर मानव हृदय कसरी यति पाषाण बन्यो भन्ने विषय सोचनीय र गम्भीर छ ।

नेपाली हिन्दु परम्परमा भगवान् विष्णुको अवतार मानेर पूजा गरिने वर, पीपल र समीलाई त्रिदेवका रूपमा लिइन्छ । वर, पीपल र समीको विवाह गरिदिने सांस्कृतिक चलनका कारण पनि जहाँ वर त्यहाँ समी या पीपल हुनु अनिवार्य मानिन्छ । यो अनिवार्यतामा यी वनस्पतिको सङ्ख्या वृद्धिको कारण निहित छ । तराईमा हरेक ज्येष्ठ औँसीमा ‘बटसावित्री’को पूजा गर्ने चलन छ । पूर्वीय धर्मसंस्कृतिमा पवित्र रुखको सङ्ज्ञा पाएको वर, पीपल र समीको आज जुन तवरले विनाश भइरहेको छ, यसले पश्चातापसिवाय केही दिँदैन ।

कुनै पनि वृक्ष काट्नु पर्दा क्षमा पूजा गरेर काटिने संस्कार र परम्परामा हुर्केका हामी यतिबेला रुख काट्नुलाई बहादुरी, आधुनिकता र विकाससँग जोडेर हेर्दछौँ ? रुखले मानिसलाई धेरै प्रकारको सहयोग गर्दै आएको छ । औषधि, फर्निचर, घर निर्माण, प्राणवायु उत्पादन, इन्धन, बूढेसकालको सहारा लौरो, घामपानीबाट संरक्षण, सुन्दर प्राकृतिक दृश्य, हरियाली, जलवायु परिवर्तनमा नियन्त्रण, पर्यावरणीय स्वच्छता, प्राणीको संरक्षण आदिमा रुखले सहयोग गर्छ । समष्टिमा रुखका राजा समी, वर, पीपल हरेक हिसाबले महìवपूर्ण रुख हुन् । रुख तथा बोटबिरुवाले अक्सिजन फाल्ने गर्छ । अक्सिजन आपूर्तिमा यी तीन रुखको भूमिका धेरै रहन्छ । वैज्ञानिकका अनुसार पीपल एक मात्र त्यस्तो वृक्ष हो, जसले चौबीस घण्टा नै अक्सिजन छोड्छ । त्यसैले पीपलको नजिक जाँदा रोग निको हुन्छ र शरीर स्वस्थ रहन्छ भन्ने वैज्ञानिकतामा आधारित भएर पीपलको पूजालाई धार्मिक आस्थासँग नजिक राखिन्छ । यिनको संरक्षणमा हाम्रो भविष्य सुनिश्चित छ । यिनको विनाशमा हाम्रो भविष्य जोखिममा पर्छ । तसर्थ रुख जीवन हो । हाम्रा पुर्खाले धार्मिक आस्था, स्वर्गको आशा र लोभ देखेर, देखाएर जसरी वनस्पतिको महìव बुझे तथा वर, पीपल, समीलगायत रुख रोप्दा पुण्य पाइने र धर्म मिल्ने कुरा गरे– यो विज्ञानलाई चुनौती नभएर विज्ञानको समर्थन गर्ने, भावी पुस्तालाई बचाइराख्ने उपाय रहेछ । प्राकृतिक र पर्यावरणीय निरन्तरताको दीर्घकालीन सोच रहेछ ।

अहिलेको पुस्ता रुख रोप्नभन्दा विनाशमा रमाएको छ । सडक स्तरोन्नति र सडक ट्र्याक खोल्ने नाममा देशका प्रायः सार्वजनिक स्थलका चौतारी, बिसौनी मासिएका छन् । वर, पीपल काटिएका छन् । यसले हाम्रो सभ्यता, संस्कृति र प्रकृतिमा एकै पटक धावा बोलेको छ । काठमाडौँलगायत देशका प्रायः जसो सहरमा रहेका रुख काटिएका छन् । सडक विस्तारको चपेटामा परेर उजाड भएको काठमाडौँ बल्ल अलिअलि नयाँ नयाँ बिरुवा हुर्काउँदै छ । देशका सबै सहरको हालत यही छ तर गाउँमा काटिएका रुखको सट्टा अर्को वृक्ष रोप्ने संस्कार, संस्कृति र दृष्टिकोण विकसित हुन सकेको छैन । अक्सिनको महìव कति हुँदो रहेछ, त्यो कोरोना कहरमा अक्सिजन नपाएर प्राण त्याग्नु परेका र अक्सिजन ढिलो हुँदा कष्ट बेहोरेर बाँचेर घर फर्केका मान्छेलाई हेरेर मान्छेले बुझ्नुपर्ने हो । जलवायु समस्या जसरी देखिँदै गएको छ, त्यसले आगामी प्राकृतिक पर्यावरणीय असरको प्रतिविम्ब देखाउँछ । सयौँ वर्ष लागेर हुर्केर शोभा दिएका, शीतल छहारी दिएका, चर्को घामपानी–हावाहुरीबाट बचाउने, आपत्–विपत्मा संरक्षणको छाता ओढाउने, औषधिजन्य गुण भएका वनस्पति–वृक्ष संरक्षणबारे आज सोच्न र नयाँनयाँ बिरुवा हुर्काउन सकिएन भने हामीले भावी पुस्तालाई घात गरेर त्यो पुस्ताको श्राप र धिक्कार आफ्नो भागमा पार्छौं ।

अचेल बाँदरले खुब दुःख दिएको र बालीनाली सखाप पारेको सुन्न र पढ्न पाइन्छ । त्यसको अप्रत्यक्ष कारण वर, पीपल, समीको विनाश पनि हो । जताततै वर, पीपल र समी हुँदा यसको फल खाएर बाँदर अलमलिने गथ्र्याे तर त्यो अवस्था नभएकाले बाँदर सिधै बालीनालीमा पुग्छ । यसर्थ यस्ता फल दिने रुख बाटोघाटो र चौतारोमा मात्र नभएर सर्वत्र हुनु आवश्यक छ । पवित्र रुखको आडमा बसेर गलत इन्साफ गर्दैन मान्छेले भन्ने तर्क र विश्वासका कारण सार्वजनिक चौतारो र पाटीमा जहाँ वर, पीपल हुन्छ, त्यसमा बसेर झै–झगडा मिलाउने र न्याय–निसाफ दिने चलन थियो । वर, पीपल र समीजस्ता रुख काट्दा पाप लाग्ने विश्वासका कारण पनि यस्ता रुखहरू लामो आयु लिएर बाँचेका थिए । त्यो विश्वास पनि धर्मरिएका कारण आज वन विनाश तीव्र गतिमा भइरहेको छ ।

आयुर्वेदविज्ञहरू यी रुखको औषधिजन्य गुणलाई औँल्याउँछन् । मान्छेको जीवन तथा स्वास्थ्यको अभिन्न अङ्गका रूपमा विश्लेषण गर्छन् । धार्मिक रूपमा यी रुखका पातलाई बेलपत्ताको एकीकृत नाममा चिनाइन्छ । अर्को उलेख्य पक्ष के हो भने वर, पीपल, समी र बेल जुन ठाउँमा भेटिन्छ, त्यो पुण्यभूमि हो । वर, पीपल, समी र बेलको रुख भएको स्थानमा चौतारी, पोखरी, धारा निर्माण गर्ने, पाटीपौवासमेत बनाउने हाम्रो सभ्यताले यी सबै कुराको संयोजनमा सौन्दर्य पनि थपेको हुन्थ्यो । यी चारको सङ्गम अत्यन्त कम ठाउँमा मात्र पाइन्छ । यी रुखबाट प्राप्त हुने फल, बियाँ, बोक्रा, पात, चोप र जरा औषधीय गुणले भरिपूर्ण बहुउपयोगी चिज हुन् । हाम्रा यी अमूल्य रुखहरू धार्मिक, सांस्कृतिक, वैज्ञानिक, पर्यावरणीय र ऐतिहासिक धरोहर हुन् ।

जीवनसँग प्रत्यक्ष सरोकार राख्ने प्राणवायु प्रदान गर्ने वृक्ष हुर्काउनु, बढाउनु, संरक्षण गर्नु वातावरणविद्को मात्रै कर्तव्य होइन । पृथ्वी साझा घर हो । पृथ्वीको जलवायु, भूक्षय र समग्र प्राकृतिक असन्तुलन स्वास्थ्यका खराबी हुन् । मान्छेको स्वास्थ्य प्रकृति र पृथ्वीसँग अन्योन्यास्रित हुन्छ । अतः वातावरणीय विनाश निम्त्याउनु कसैको पनि हितमा छैन । पृथ्वीका आठ अर्ब मान्छेको स्वास्थ्य रुख, बिरुवा हुन् । यिनका प्रति सबैको कर्तव्य हुन्छ । रुख रोप्ने चलनलाई एउटा कर्तव्यका रूपमा विकास गरिनुपर्छ, जुन कर्तव्य आफ्नो र पृथ्वीको भविष्यका लागि हुन्छ । त्यसैले यस्ता रुखलाई रोप्ने, हुर्काउने परम्परा बसाल्नु पर्छ । केही वर्षयता रुखको महìव र यसले दिने प्रत्यक्ष–परोक्ष फाइदालाई ध्यानमा राखेर धर्म, संस्कृति, वातावरण र विज्ञानलाई एकैठाउँमा जोड्दै वर, पीपल, चौतारी र पोखरीको संरक्षणको सुरुवात विभिन्न जिल्लाबाट भएको छ । वर, पीपल ऐन २०७५ जारी भएर स्वीकृत भएको सुखद स्थिति पनि समय सचेतताको प्रमाण बनेर आएको छ । हाम्रा पूर्वजले विरासतमा छाडेका कतिपय धर्म, संस्कृति, परम्परा, विज्ञान, वातावरण, स्वास्थ्य, शिक्षा, नैतिकता र जीवन शैलीसँग घनीभूत तवरले गाँसिएका छन् । अग्रजको त्यो नासो, त्यो सांस्कृतिक र वैज्ञानिक धरोहर भावी पुस्तालाई पनि हस्तान्तरण गर्नु आजका मान्छेको पनि गहन कर्तव्य हुनजान्छ । 
 

 

कमेन्ट गर्नुहोस्